AD, 12 mei 2023 ★ Mogelijk duizenden adoptiedossiers zijn in 1999 vernietigd door de overheidsinstelling die juist de rechten van uit het buitenland geadopteerde kinderen moet beschermen. Dat ontdekte de Nederlands-Koreaanse Stephanie Dong-Hee Kim in een zoektocht naar haar eigen adoptiegeschiedenis. De overheid erkent dat dossiers zijn vernietigd, maar weet nog niet hoeveel.
Bij het ministerie van Justitie waakt de Centrale Autoriteit Internationale Kinderaangelegenheden (IKA) over de rechten van uit het buitenland geadopteerde kinderen. Het overheidsbureau ontvangt documenten van alle betrokken instanties bij een adoptie, ook uit het land van herkomst. ,,Zij controleren of een adoptie ordentelijk en rechtmatig is verlopen”, vertelt de 43-jarige Stephanie Dong-Hee Kim uit Arnhem.
Als Koreaanse baby van vier maanden werd zij in 1980 geadopteerd door een Nederlands echtpaar. Twee jaar geleden begon zij te speuren naar alle documenten die rond haar adoptie te vinden zijn. ,,Dat bleek toch iets anders te zijn verlopen dan hoe het op papier stond’’, zegt Kim. Haar zoektocht leidde haar langs twaalf instanties in Nederland en Zuid-Korea, waaronder de Centrale Autoriteit IKA in Den Haag. ,,Zij lieten me uiteindelijk weten dat ze mijn dossier in 1999 hebben vernietigd.’’
Dat riep bij Kim meteen vragen op. ,,Ik hoorde van andere geadopteerden, die in een ander jaar naar Nederland zijn gekomen, dat hun dossier ook in 1999 is vernietigd. Een van hen kreeg van de Centrale Autoriteit te horen dat er geen adoptiedossiers meer zijn uit die tijd en dat deze allemaal in 1999 zijn vernietigd.’’
Dat lijkt – zo meent Kim – te wijzen op een vernietiging van misschien wel duizenden dossiers van geadopteerden uit de hele wereld, met informatie die soms niet meer via andere wegen te achterhalen is. Mogelijk is daartoe ook onrechtmatig besloten, stelt Kim. ,,Wet- en regelgeving bepaalde toen al dat dossiers dertig jaar bewaard moesten worden.’’
Twijfels
Het ministerie van Justitie laat weten dat er in 1999 een onbekend aantal adoptiedossiers is vernietigd uit de periode tussen 1971 en 1979. ,,De bewaartermijn voor afgeronde adopties was toen vijf jaar’’, zegt woordvoerder Marcel van den Eng. Daar heeft Kim zo haar twijfels over. ,,Mijn dossier is wel eerst 19 jaar bewaard.’’ Ze trok daarom aan de bel bij de Tweede Kamer.
Ook de Centrale Autoriteit stelt dat er destijds een bewaartermijn van vijf jaar na adoptie gold. Hoeveel dossiers in acht jaar zijn vernietigd is onduidelijk. Ondertussen is de Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed een onderzoek begonnen naar de kwestie.
Inmiddels heeft SP-Kamerlid Michiel van Nispen aan minister voor rechtsbescherming Franc Weerwind om opheldering gevraagd of het vernietigen van de dossiers in lijn was met de toenmalige wetgeving. ,,We weten door het onderzoek van de commissie-Joustra dat de overheid al in de jaren 90 op de hoogte was van kwetsbaarheden en misstanden in adoptieprocedures’’, zegt Van Nispen. ,,Dat maakt het extra onverteerbaar dat complete dossiers zouden zijn vernietigd.’’
Het onlangs opgerichte expertisecentrum voor interlandelijke adoptie Inea krijgt ook meldingen van geadopteerden dat hun dossier niet meer opvraagbaar of beschikbaar is. ,,Dat is haast niet voor te stellen en erg verdrietig’’, zegt medewerker Karlijn Boddeüs.
Zoeken
Pas de laatste jaren zijn instellingen meer doordrongen geraakt van het belang voor geadopteerden van toegang tot afstammingsgegevens. In het Europees Adoptieverdrag van 2012 is nu een bewaartermijn van minstens vijftig jaar opgenomen. ,,Zoeken naar je afkomst en identiteit is niet voorbehouden aan de jeugd of jongvolwassenen, maar duurt vaak juist een leven lang’’, aldus Boddeüs.
In Zuid-Korea doet een waarheidscommissie momenteel groot onderzoek naar honderden dossiers van geadopteerden die vermoedelijk zonder toestemming van de ouders zijn weggehaald. Zij werden met een vervalste identiteit geadopteerd in Europa en de Verenigde Staten. Daaronder ook 34 gevallen uit Nederland.
,,Ik ben wat dat betreft een geluksvogel. Ik heb mijn familie in Zuid-Korea al lang geleden en relatief eenvoudig teruggevonden’’, zegt Kim. Zij werd door haar familie met open armen ontvangen en is haar Koreaanse familienaam Kim weer gaan dragen. ,,Maar voor veel andere geadopteerden die wanhopig op zoek zijn naar informatie over hun achtergrond, blijkt nu cruciale informatie te zijn gewist.’’
Verschenen in het AD van 12 mei 2023
Richard de Boer 
Leave a Reply